Ontzanding

“ZANDWINNING”

De behoefte aan zand
Er is in Nederland een grote behoefte aan zand en grind.
De provincie Gelderland is onder andere door het Rijk aangewezen om in een deel van die behoefte te voorzien.
De ontzanding van een gebied is in principe een grote ingreep in het Rivierenlandschap om die reden wordt de beslissing hiertoe altijd voorafgegaan door een zorgvuldig onderzoek.
Na veel wikken en wegen is door de provincie Gelderland op een aantal plaatsen in de provincie een vergunning afgegeven.
In die vergunning worden voorwaarden gesteld ten aanzien van bijvoorbeeld de wijze van ontzanden, het sparen van bepaalde eilanden, maximale diepte en de uiteindelijke afwerking van de oevers.
Het Rhederlaag is grotendeels in bezit van de Leisureland.

Valewaard b.v. heeft de concessierechten voor de ontzanding.
Het bedrijf  is een middelgrote zand- en grindproducent met een eigen klasseerinstallatie in de Havikerwaard aan de IJssel, nabij het dorp De Steeg. Jaarlijks wordt er circa 2,5 miljoen m³ zand, grind en ophoogzand voor zowel de regionale, landelijke als internationale industriële markt geproduceerd.

De techniek van zandwinning
De winning van zand en grind vindt plaats met een zandzuiger.
In het Rhederlaag gebied wordt zand tot een diepte van circa 20 meter gewonnen.

In het Rhederlaag is de verwerkings-eenheid “Juliana” aanwezig.
Dit is een mobiele installatie die precies op de gewenste plaats kan worden ingezet.

Het door de zandzuiger aangevoerde materiaal wordt op de voorzeef van de verwerkingsinstallatie ontdaan van de fractie groter dan 32 mm. Dit zijn voornamelijk kleiballen en grof grind. Dit materiaal wordt via een transportband overboord geleid.

Het materiaal dat door de zeef gaat komt in het scheprad.
In het scheprad wordt fijnzand (0 tot 1 mm) voor een groot deel uit de specie gespoeld. Dit materiaal wordt opgevangen in een opvangbak en tot circa 50% ontwaterd. Vervolgens wordt het met een schip rechtstreeks afgevoerd naar de afnemers.

De restende specie (het wat grovere materiaal) wordt via een transportband eveneens in schepen geladen.
Dit zand wordt vanuit een verzamelbak tot circa 50% ontwaterd.
Via een transportband wordt dit vochtige zand in schepen geladen.
Dit materiaal wordt vervolgens met vrachtschepen afgevoerd naar een verwerkingsinstallatie waar de verdere scheiding en verwerking van het zand en grind plaatsvindt.

Het voordeel van deze aanpak, het zogenaamd “droog laden” is dat er veel minder verlies is van fijn zand. Bij nat laden wordt namelijk een groot deel van het silt en het fijne zand tezamen met het water uit het schip gespoeld.

In de Havikerwaard (nabij De Steeg) staat zo’n verwerkingsinstallatie.
De schepen worden gelost door middel van een hydraulische grijperkraan. Het materiaal wordt vervolgens in een silo gelost waarna het met een transportband op het depot wordt gebracht. Hier vindt vervolgens de eindverwerking plaats.

Eindproducten zijn onder andere:

• betonzand
• metselzand
• asfaltzand
• vloerenzand
• vormzand
• ophoogzand
• betongrind
• dakgrind
• siergrind

Levering aan particulieren en bedrijven
Vanuit het depot in Arnhem en Lathum vindt verkoop van het materiaal plaats voor de regionale markt.
Grote projecten (beton, weg- en waterbouw) worden in de regel rechtstreeks voorzien.

De uitvoering van de ontzanding op het Rhederlaag vindt plaats door de zandwinmaatschappij “Valewaard”, in opdracht van de RGV.
Voor meer informatie ten aanzien van de ontzanding op het Rhederlaag kunt u terecht bij de opdrachtgever en beheerder: RGV.

“EXTRA ZANDWINNING ?”

Het zandwinfonds
Recreatiegemeenschap Veluwe (RGV Holding) is al geruime tijd bezig om economische dragers (ofwel inkomsten) te vinden om het recreatiegebied Rhederlaag te kunnen voltooien.
Aanvankelijk was het de bedoeling om een aantal plaatsen in het recreatiegebied te bestemmen voor verblijfsrecreatieve doelen.
Deze plannen zijn doorkruist door het nieuwe beleid van de overheid in het kader van “Ruimte voor de rivier”.
Buitendijks zal het Rijk zeker voorlopig geen direct aan het water verbonden bouwactiviteiten toestaan.

Een vergroting van de huidige zandwinning is nu een van de opties.
In 2001 heeft burgemeester Koert Post in samenspraak met het RGV en de zandwinners het initiatief genomen om ruimte te vinden voor het instellen van een “zandwinfonds”.
Dit fonds zou gebruikt kunnen worden ter ondersteuning van investeringen en voorzieningen met een openbaar nut karakter in de gemeente Angerlo.
De gedachte hierachter is dat de bevolking van de gemeente reeds zeer langjarig een bedrijfsvriendelijke opstelling heeft gekozen en een zekere hinder heeft geaccepteerd.
RGV-Holding en zandwinbedrijf Valewaard bv hebben begrip voor deze opvatting en hebben na overleg besloten dat wanneer een accoord wordt gesloten voor extra zandwinning jaarlijks een bedrag wordt gestort in een te vormen zandwinfonds.
Uitgaande van de huidige te verwachten extra hoeveelheden zou uiteindelijk circa anderhalf miljoen euro in het fonds gestort worden.

“DE ONDERGROND”

Geologie: de opbouw van de bodem
Het Rhederlaag ligt in het IJsseldal.
De ondergrond is tot op een diepte van 40 à 50 meter opgevuld met zandige afzettingen. Dit kan grof grindhoudend zand zijn maar ook komen fijnzandige lagen voor. Plaatselijk kunnen in dit zandige pakket kleihoudende stoorlagen voorkomen.
Dit zandig pakket wordt afgedekt door een kleilaag waarvan de dikte varieert tussen 0 en 6 meter.