Geschiedenis

“ANIMATIE RIVERVERLEGGING”

Verandering van 1910 tot 2000
In dit plaatje ziet u hoe ingrijpend het gebied “Rhederlaag” in de afgelopen eeuw is veranderd.
U ziet hier de verandering van de situatie in het jaar 1910 naar de situatie in het jaar 2000.

Eerst verschijnt de situatie van het jaar 1910 vervolgens gaat dit beeld geleidelijk over in de situatie van het jaar 2000.

De animatie geeft een duidelijk overzicht van de ingrijpende veranderingen tussen 1910 en 2000.

Niet alleen is de aanleg van de het Rhederlaag en de verandering van de loop van de IJssel hier goed te volgen, ook details zoals de groei van de dorpskern van Rheden is goed zichtbaar.

“RIVIERVERLEGGING”

Een van de meest ingrijpende wijzigingen in deze regio is wel de rivierverlegging geweest die in 1969 is afgerond.

Deze maatregel was onderdeel van de Rijnkanalisatie.
De rijnkanalisatie bestond uit de aanleg van een drietal stuwen (Driel, Amerongen, Hagestein) om de afvoerverdeling van water uit de Rijn te kunnen beïnvloeden.

De bochtafsnijding had tevens tot doel de bevaarbaarheid van de IJssel te vergroten.
In het jaar 1954 was bij Doesburg al een overbodige bocht van de rivier “afgesneden”.

Het gebied omstreeks 1910

In feite was er nu sprake van twee bochtafsnijdingen.

Een bocht in zuidelijke richting vanaf huidige camping de Rhederlaagse Meren en camping De Mars naar het huidig Riverparc en vervolgens langs het dorp Giesbeek naar het noorden bij de huidige camping de Veerstal.

En een tweede bocht, de huidige “dode arm” langs het huidig gemeentehuis van De Steeg.

Bij de keuze van de uiteindelijke oplossing speelde ook het belang mee van de geplande aanleg van een nieuwe provinciale weg (A348) tussen Arnhem en Dieren. Deze weg is bedoeld als een doorgaande verbinding ter ontlasting van de diverse dorpen langs de Zuidelijke Veluwezoom: Arnhem, Velp, Rheden, De Steeg en Ellecom.

De verlegging van de rivier had grote consequenties voor de betrokken gemeenten: Rheden en Angerlo.

De polders: Westerpolder en de Zuiderwaard gelegen in het Rhedense Laag werden door de nieuwe rivierloop gescheiden van de gemeente Rheden.

Effecten:
Voor beide gemeenten gold dat het rechtstreeks contact met de IJssel verloren ging.

Voor de gemeente Rheden was het noodzakelijk om een veerverbinding in te stellen tussen het zuidelijk en noordelijk deel van de gemeente Rheden. (Zie ook de website van Veerdienst Rheden)

Daarnaast bleef de bestaande industrie van Rheden over water bereikbaar vanuit de nieuw ontstane “dode arm” van de IJssel dankzij de bouw van een brug .

Voor de gemeente Angerlo was de handhaving van de open verbinding met de IJssel van groot belang. Veel beroepsschippers uit de gemeente hadden namelijk Giesbeek als thuishaven.

Grenscorrectie
Enkele jaren na het gereedkomen van de nieuwe loop van de rivier (1969) is in 1971 via een wetsontwerp een aanpassing van de gemeentegrenzen opgelegd.
De natuurlijke grens in de vorm van de nieuwe loop van de IJssel werd hierbij aangehouden.
Voor de gemeente Rheden kwam dit verlies van een aanzienlijk deel van haar grondgebied als een bijzonder pijnlijke en onaangename verrassing.

 
“INVAART”

Verleggen van de invaart
Een sterk ingrijpende activiteit bij de inrichting van het recreatiegebied Rhederlaag was wel de verplaatsing van de invaart vanuit de IJssel in april 2001.
De doorgang (de oude invaart vanuit de IJssel) nabij de camping “De Veerstal” werd eerst compleet afgesloten.
Daarna was het Recreatiegebied enige tijd geheel afgesloten van de IJssel. Gedurende een beperkte periode konden vaartuigen niet meer in of uit het recreatiegebied.
Vervolgens werd een nieuwe doorvaart gemaakt tussen de Vale Plas en het Rhederlaag.

Een nieuwe doorvaart van Vale plas naar het Rhederlaag, 24 mei 2001

Waarom verandering invaart?
De aanleiding tot het voornemen om de invaart te verleggen was een studie van Rijkswaterstaat.
Berekeningen toonden aan dat de verplaatsing van de huidige invaart naar een meer benedenstrooms gelegen deel (bij de Vaalwaard) in perioden van hoogwater een sterke verbetering van de doorstroming van het Rhederlaag tot gevolg had.
Een tweede voordeel was dat er minder sedimentatie (aanslibbing) vanuit de IJssel in het Rhederlaag zou optreden.

De afwerking van de gesloten “oude” invaart nabij camping De Veerstal

Afsluiting Oude invaart 23 mei 2001

Ingrijpende gevolgen voor het dorp Giesbeek en Camping De Veerstal
Al het verkeer dat voorheen naar camping ‘De Veerstal’ over de Rhedenseveerweg door het dorp Giesbeek ging doet dit nu niet meer.
Zeer zeker zal dit merkbare gevolgen hebben voor de middenstand in Giesbeek.
De drie campings zijn nu ontsloten via de Marsweg ter hoogte van het dorp Lathum.

Het ‘leven in de uiterwaarden’ zal de campings echter nog altijd niet onopgemerkt voorbijgaan. Dit komt omdat de Marsweg, de verbinding tussen de bandijk en de campings, in het westelijk deel bewust niet op een hoogwatervrij niveau is aangelegd.
In perioden met hoge waterstanden staat dit deel van de weg dus deels onder water. Dit is bewust gedaan om een betere doorstroming en afvoer van water plaats te laten vinden.
Dit betekent wel dat de betreffende campings op dat moment geïsoleerd en slechts over water bereikbaar zijn.

De nieuwe invaart aan de oostzijde van de Vale plas

Natuur en landschap
Bij de inrichting van de Valeplas is een belangrijke plaats ingepast voor een op de natuur en landschap gerichte inrichting.
Bijzondere aandacht wordt hierbij besteed aan een versterking van de natuurwaarden.
Gestreefd wordt naar behoud en versterking van de ecologische relatie tussen het Rhederlaag en het aangrenzend Veluwemassief.

In het meest oostelijke deel van de Vaalwaard zal door Natuurmonumenten een natuurgebied worden ingericht.
Dit gebied wordt slechts beperkt toegankelijk.
Het zoeken blijft ook hier naar een goede balans tussen de wensen uit oogpunt van natuurontwikkeling en de wensen van natuurgerichte recreatie.

Luchtfoto

Op deze luchtfoto (2001)  is de nieuwe structuur van het Rhederlaag al aardig zichtbaar.

Oude invaart 11 mei 2001